Blijft een van de partners na echtscheiding in de woning wonen en betaalt deze alle kosten? Dan is het voor de fiscale aftrek van de hypotheekrente belangrijk om de afspraken in het convenant op de juiste manier te formuleren.
Bij een echtscheiding komt veel kijken. De fiscale regelgeving over bijv. de eigen woning is complex. Daarom is het belangrijk dat de adviseur goede begeleiding geeft bij een echtscheiding en de gevolgen van gemaakte keuzes goed inschat.
Bij een echtscheiding is het belangrijk om vast te stellen tot wanneer er sprake is van fiscaal partnerschap. Het fiscaal partnerschap eindigt als een verzoek tot echtscheiding is ingediend en de partners niet meer op hetzelfde woonadres in de gemeentelijke basisadministratie ingeschreven staan. Het einde van het fiscaal partnerschap heeft gevolgen voor de toerekening van inkomensbestanddelen in de aangifte inkomstenbelasting. Alleen als de voormalige fiscaal partners er samen voor kiezen om nog voor het hele jaar elkaars fiscale partner te zijn, kunnen de voormalige partners gemeenschappelijke inkomensbestanddelen vrij verdelen.
Gevolgen uitschrijving BRP
Een man kwam er bij Rechtbank Zeeland-West-Brabant achter wat de fiscale gevolgen zijn van het niet kiezen voor fiscaal partnerschap door zijn ex-partner. De man had het hele jaar in de gezamenlijke eigen woning gewoond en de hypotheekrente betaald. Het echtscheidingsverzoek was in mei gedaan en per 1 juni had de vrouw zich uitgeschreven bij de Basisregistratie Personen (BRP). Vanaf dat moment waren zij dus niet langer elkaars fiscale partner. De man was in zijn aangifte uitgegaan van fiscaal partnerschap voor het hele jaar en had het negatieve eigenwoningsaldo voor het grootste deel aan hemzelf toegerekend. In het echtscheidingsconvenant was bepaald dat de woning en bijbehorende leningen aan hem toebedeeld zouden worden zodra de vrouw uit de hoofdelijkheid ontslagen was (opschortende voorwaarde). Hij stelde zich op het standpunt dat hij vanaf dat moment het
volledige economisch eigendom van de woning had.
Oordeel rechtbank: De rechtbank ging daar niet in mee, omdat in het echtscheidingsconvenant bepaald was dat de woning aan de man toebedeeld zou worden onder de opschortende voorwaarde dat zijn ex-partner uit de hoofdelijke aansprakelijkheid voor de schulden ontslagen zou worden. Bovendien was er bepaald dat de kosten voor de woning uit hun beider inkomens betaald moesten worden; de man had het aandeel van de vrouw in de kosten op haar kunnen verhalen. Ook was er geen sprake van fiscaal partnerschap voor het hele jaar, omdat niet beide partners hierom verzocht hadden. Pas op het moment dat de opschortende voorwaarde vervuld was, had de man het volledige economische eigendom
De hypothecaire leningen die de man en zijn ex-partner hadden, heeft hij overgesloten bij een andere
bank. Hiervoor moest hij een boeterente betalen aan de bank. De hypotheekakte waarbij de leningen werden overgesloten, is gepasseerd nadat de akte van verdeling (waarbij de woning aan de man werd toegedeeld) passeerde. De boeterente mocht hij daarom wel volledig aftrekken.
Belang goede afspraken in convenant
Uit de uitspraak van Rechtbank Zeeland-West-Brabant blijkt weer eens hoe belangrijk het is om afspraken goed vast te leggen en goed na te denken over de voorwaarden die de voormalige echtelieden met elkaar overeenkomen. Een andere redactie van het echtscheidingsconvenant, had tot een andere uitkomst geleid: een formulering dat alle kosten voor de woning zonder verhaalsmogelijkheid voor rekening van de man komen en een ontbindende voorwaarde formuleren in plaats van een opschortende voorwaarde. Bovendien is het als adviseur verstandig altijd te controleren of beide ex-partners verzoeken om fiscaal partnerschap voor het hele jaar.
BZ advies
Is het belangrijk dat een van de ex-partners de volledige rente en kosten van de voormalige echtelijke woning in aftrek kan brengen, neem dan in het echtscheidingsconvenant op dat alle kosten voor de woning voor rekening komen van deze ex-partner zonder verhaalsmogelijkheid. Neem een ontbindende in plaats van opschortende voorwaarde op voor de toebedeling van de woning en hypotheek
Zorg ervoor dat afspraken over de eigen woning bij echtscheiding goed geredigeerd vastliggen in het
echtscheidingsconvenant, zodat er geen ongewenste of onverwachte fiscale gevolgen optreden.
Dit artikel verscheen eerder in BelastingZaken advies, nummer 1, 2022 (uitgever: Sdu / Indicator). Download hier het artikel: Echtscheiding en hypotheekrenteaftrek.